Gdy Polska toczyła nierówną walkę z niemieckim najeźdzcą, zdradzieckiej napaści ze Wschodu dopuścił się 17 września 1939 roku Związek Sowiecki. Na mocy paktu Ribbentrop – Mołotow dokonał się akt agresji będący w rzeczywistości IV rozbiorem Polski.
Na zajmowane obszary razem z sowieckim wojskiem wkraczały oddziały NKWD, które dokonywały aresztowań i wywózek do obozów jenieckich w Związku Radzieckim. Rozstrzeliwano Rzeczypospolitą – ludzi różnych wyznań i tożsamości, katolików, prawosławnych i Żydów, wierzących i niewierzących. Mordowano oficerów Wojska Polskiego, policjantów, sędziów i prokuratorów, naukowców i nauczycieli, lekarzy, urzędników, przedsiębiorców, ziemian i księży. Decyzją Stalina dokonano ludobójczego mordu na polskich oficerach w Katyniu, Miednoje, Charkowie. Mocą decyzji dwóch zbrodniczych zaborców nasze państwo, nasz naród, nasze elity i tradycja miały być przekreślone raz na zawsze.
Pamiętajmy, żemartwi nie mogą wołać o sprawiedliwość, obowiązkiem żywych jest czynić to za nich.Pozostali oni w naszych sercach i pamięci - tylko dzięki tym, którzy mimo gróźb i represji nigdy nie przestali mówić prawdy o zbrodniach, prześladowaniach i ofiarach komunizmu. Dzięki Kościołowi katolickiemu, polskiej emigracji, demokratycznej opozycji i Rodzinom Katyńskim - dzięki świadectwu Józefa Czapskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Stanisława Świaniewicza.
Inwazja sowiecka była wstępem do trwającego pół wieku panowania komunizmu na naszych ziemiach. Sprawdziły się słowa Józefa Becka: jeśli napadną na nas Niemcy, przegramy wolność; jeśli napadną Rosjanie, stracimy duszę.
Jak pisał Tony Judt (“Tak mało nauczył nas wiek XX”): Państwa i społeczeństwa podbite podczas II wojny (...) przez Hitlera lub Stalina (bądź przez obu) doświadczyły nie tylko okupacji i wyzysku, ale też upadku, wypaczenia norm praw oraz norm społeczeństwa obywatelskiego. Podstawowe struktury cywilizowanego życia – przepisy , prawa, nauczanie, policja, sądownictwo – zniknęły bądź uległy dezintegracji.
To dlatego mimo 20 lat wolnej Polski nie udało się nam odbudować rzeczywistej podmiotowości, stabilnych struktur państwa prawnego ani prawdziwej demokracji. Gdyż dotychczas nie udało się nam odzyskać naszej „duszy”. I nie uda nam się jej odzyskać bez przywrócenia pamięci i prawdy o naszych patriotach i bohaterach, którzy oddali życie za Ojczyznę.
Pamięć o ich ofierze wyznacza nam drogę, buduje fundament dla wspólnej przyszłości, z naszymi równie nieszczęśliwymi i skrzywdzonymi przez zbrodniczy system braćmi ze Wschodu. Mimo bolesnych i wciąż otwartych ran możemy osiągnąć prawdziwe z nimi pojednanie - ale jedynie poprzez wzajemne przebaczenie w prawdzie, podobne do tego, jakie udało nam się osiągnąć z Niemcami. Musimy razem, z determinacją walczyć o świat, w którym rządzi prawda i sprawiedliwość, wolność i demokracja, prawa człowieka i ludzka solidarność. Taki świat i wspólne do niego dążenie jest jedyna możliwą gwarancją pokoju.
